We doen allemaal maar wat?

Relax. We doen allemaal maar wat joh.

Deze zin van Omdenken kwam ik afgelopen week een keer of 8 tegen langs de snelweg. En elke keer leidde die mijn gedachte even weg van de muziek waar ik naar luisterde naar wat die zin nou eigenlijk echt betekent. Voor mij, maar wat ‘ie ook zou kunnen betekenen in het werk wat ik doe.

Als ik leerkrachten zie struggelen met hun groep, zou ik die zin best tegen ze willen zeggen: ‘Relax. We doen allemaal maar wat joh.’ Zo ook gister, bij een leerkracht die die tranen in haar ogen had, omdat kinderen steeds weer haar grens over gaan.

Denk niet dat die zin dan de oplossing zou zijn. Waarschijnlijk weet ze dan helemaal niet meer wat ze moet doen en raakt ze de groep én haar competentiegevoel kwijt. En…. worden er eigenlijk ‘zegeltjes gespaard’.

Wat dat is?

Het heeft te maken met zogenaamde Racketgevoelens (uit Transactionele Analyse). Een Racketgevoel wordt gebruikt om een authentiek gevoel te overdekken.
Bijvoorbeeld:
Een klein meisje leert: ’In ons gezin mag je verdrietig zijn, maar nooit boos.’

Als ze volwassen is, kan zij in een situatie komen waarin ze boos op iemand zou kunnen worden, wanneer ze in een volle bus door iemand met de ellebogen aan de kant wordt geduwd. Zodra zij zich boos begint te voelen, vervalt ze bijna als in een geconditioneerde reflex in het aangeleerde patroon uit haar jeugd. Want: In plaats van boos te worden, wordt zij verdrietig en barst ze misschien in tranen uit. Ze heeft haar authentieke boosheid met niet-authentiek racketverdriet overdekt. (en dat alles gebeurt natuurlijk onbewust)

Racket en Zegeltjes

Bij Racketgevoelens (dus de niet-authentieke gevoelens) die je ervaart, kun je twee dingen doen:

• Op hetzelfde moment uiting aangeven.
  Of:
• Opslaan voor later gebruik. In het laatste geval ‘spaar je zegeltjes’.

Zegeltjes spaar je om ‘in te leveren’. De een zal direct de zegel(s) inleveren, de ander wacht, spaart langer door tot het boekje vol is.

Wat gebeurt er bij jou?

Een voorbeeld:
De kinderen in jouw klas gaan regelmatig jouw grens over. Je stelt, voor jouw gevoel, duidelijke consequenties, maar deze lijken niet te werken. Je voelt steeds weer de frustratie opkomen. Wat het nog erger maakt, is dat de kinderen bij jouw collega die grenzen veel minder opzoeken. Als je ze vraagt wat jouw collega dan anders doet, zeggen ze:
‘Juf Anja wordt écht boos! En we willen een juf niet boos zien. Maar jij wordt nooit écht boos!’

En daar ging gister dus mijn coachgesprek met een leerkracht over. Toen we het er zo samen over hadden (en ik in het gesprek mijn TA-bril op had), kwam ze tot zo’n mooi inzicht:

‘Ik word eigenlijk nooit boos. Ook niet privé. Als ik maar enig gevoel van een soort van boosheid voel, ga ik huilen. En dat is wat ik absoluut niet wil in de klas!’

Ik legde haar uit over het zegeltjes sparen en al snel maakten haar tranen plaats voor een lach.

‘Ja, ik spaar dus elke dag lekker door, kom thuis en krijgt mijn vriend de volle laag om de pietluttigste dingen! Oh wat erg dat dat zo werkt!’ En ze moest weer lachen, om zichzelf.

Daarna hebben we samen ‘onderzocht’ wat ervoor nodig is om het ‘sparen van zegeltjes’ te voorkomen.

Inzicht, tools en handvatten

Ik heb haar tools en handvatten kunnen geven om de kinderen te begrenzen. Haar IB-er gaat haar erbij helpen om het ook consequent in te zetten, want dat is voor haar het moeilijkst, het volhouden van datgene wat afgesproken is. Maar, met de T-kaart in de hand gaat ze zeker weten mooie stappen maken.

Aan het einde van het gesprek vroeg ik haar met een schaalvraag: Hoe zit je er nu bij?
Ze gaf aan:
‘Met een 7! Dit inzicht heeft mij zoveel meer zelfvertrouwen gegeven! En door met deze handvatten aan de slag te gaan, ben ik weer een stap dichter bij mijn doel: een fijne groep!’

Mooi hé?!

Ik blijf het zo verrassend en belangrijk vinden; de combinatie van inzicht en handvatten geven aan de leerkracht doet zoveel in het stuk persoonlijk meesterschap. Het maakt ze sterker en geeft meer zelfvertrouwen om met ingewikkelde groepen om te gaan. En dat heeft dan tóch meer waarde dan: