In elke klas zitten verschillende kinderen. Dat betekent verschillende persoonlijkheden met verschillend gedrag. Het is dus ook normaal dat je als leerkracht te maken kunt krijgen met sabotagegedrag in jouw groep. Want, niet elk kind vindt alles wat jij doet, bedenkt, voorstelt enz. even leuk of interessant. Sabotagegedrag, vaak subtiel en onopvallend, kan de sfeer en de groepsdynamiek in de klas behoorlijk verstoren en kan een negatieve invloed op het leer- en leefklimaat in jouw groep hebben.
Klinkt best vervelend hè? Het is dus belangrijk dat je als leerkracht dit gedrag herkent en daarop effectief kunt reageren en handelen, zodat je er mee om kunt gaan en het geen ergernis wordt of er een negatieve sfeer in de klas ontstaat. Laten we samen verkennen hoe je sabotagegedrag in de klas kunt herkennen én aanpakken.
Herkennen en aanpakken
» Passieve Weerstand
Een van de meest voorkomende vormen van sabotagegedrag in de klas is passieve weerstand. Dit komt tot uiting in het niet naleven van instructies, het negeren van opdrachten en het vertonen van nonchalant gedrag. Het kan lastig zijn om deze vorm van sabotage te herkennen, omdat het vaak subtiel en indirect is.
Wat kun je doen?
Ga in gesprek met de groep of de individuele leerling. Probeer te begrijpen waarom een kind in ‘standje weerstand’ zit. passief. Soms liggen er diepere problemen aan ten grondslag. Door met elkaar in gesprek te gaan, haal je het boven water.
En differentieer in instructies; pas je lesmethoden aan om tegemoet te komen aan verschillende leerstijlen en behoeften. Is jouw groep meer van het doen, biedt dan passende coöperatieve werkvormen aan. Dit geldt overigens ook voor wanneer jouw groep meer van het praten is.
» Negatieve invloed op de groep
Saboteurs in de klas kunnen ook proberen hun negatieve invloed op klasgenoten uit te oefenen. Dit kan variëren van roddelen en uitsluiting tot het actief belemmeren van groepsactiviteiten.
Wat kun je doen?
Bevorder en stimuleer een positieve groepscultuur: Besteed aandacht aan groepsvormingsactiviteiten en stimuleer het samenwerken.
Wees ook alert op sociale signalen; let op veranderingen in de groepsdynamiek en grijp in wanneer je negatieve invloeden opmerkt.
» Verbaal sabotagegedrag
Sommige kinderen uiten sabotagedrag door middel van verbaal gedrag, zoals sarcastische opmerkingen, kritiek op klasgenoten of het ondermijnen van het gezag van jou als leerkracht.
Wat kun je doen?
Stel duidelijke grenzen; laat weten welk gedrag je acceptabel is en welk gedrag niet getolereerd wordt. Begrens kinderen hierin.
Creëer een veilige en communicatief groepsklimaat; stimuleer en moedig kinderen aan om hun zorgen op een respectvolle manier te uiten.
» Afwijkend gedrag bij groepsactiviteiten
Sabotage kan ook plaatsvinden tijdens groepsactiviteiten, waarbij bepaalde kinderen bewust proberen af te wijken van de gestelde doelen of de voortgang van de groep belemmeren.
Wat kun je doen?
Observeer het groepswerk; dat wil zeggen dat je toezicht houdt op en tijdens groepsactiviteiten. En intervenieer indien nodig en vooral tijdig. Dus wacht niet te lang met ingrijpen of er wat van zeggen. Geef zo neutraal mogelijk aan de groep terug wat je waarneemt.
Faciliteer reflectie; laat kinderen nadenken over hun bijdrage aan groepsactiviteiten en bespreek mogelijke verbeteringen. Hoe kunnen we het anders doen? Wat draagt bij aan onze missie en groepsafspraken? Wat is er voor nodig om het anders te kunnen doen?
Naar een positief leer- en leefklimaat
Het herkennen van sabotagegedrag in de klas is een cruciale stap naar het handhaven en creëren van een positief leer- en leefklimaat. Door alert te zijn op subtiele signalen, open communicatie te bevorderen en proactief in te grijpen, kun je als leerkracht effectief omgaan met sabotagegedrag en een gezonde, ondersteunende en veilige leeromgeving creëren. Het uiteindelijke doel is niet alleen het leerresultaat, maar ook de ontwikkeling van sociale en emotionele vaardigheden die essentieel zijn voor het leven buiten het klaslokaal.
Herken je sabotagedrag in jouw groep en wil je ermee aan de slag, maar weet je niet hoe? Neem dan even contact met me op. Ik kijk graag met je mee.
