Laatst vroeg iemand: ‘Nicole, wat is er nodig om een Klasse(n)Kracht®-traject te laten slagen? Lukt het altijd?’ Nu ik bijna een heel schooljaar alleen maar bezig ben met ‘ingewikkelde groepen’, ben ik op zoek naar patronen. Wat maakt nou dat het ene traject soepeler of sneller verloopt dan het andere? Wat zijn de succesfactoren?
Ben je er ook benieuwd naar?
Wens tot verandering
Een Klasse(n)Kracht®-traject start altijd met een intake, waarin duidelijk wordt waar het probleem zit en welke hulpvraag er ligt. Eén van de elementen die een traject doet slagen, is ‘de wens’. Is het de wens van de leerkracht, de ouders, de kinderen of de directeur? Eigenlijk is het de vraag of elke partij het graag anders wil. Dus is het ook echt de wens van de leerkracht om een fijnere groep te krijgen? Of wil de directeur graag dat er een verandering in de groep komt, omdat er steeds ouders komen klagen? In de praktijk merk ik dat met een ‘gedragen wens’ er veel sneller een positieve draai in de groep komt, doordat er vanuit een positieve intentie gewerkt wordt en iedereen graag wil dat er een verandering komt.
Groepsmissie
Het voeren van gesprekken met de kinderen is altijd het startpunt. Van daaruit wordt, samen met de groep, de groepsmissie geformuleerd. Een traject zonder gesprekken met kinderen werkt niet. Dan wordt er vanuit de leerkrachten een invulling gegeven aan wat er moet veranderen in de groep en niet wat er vanuit de kinderen zelf komt. Kinderen kunnen in de gesprekken vaak perfect aangeven waar de schoen wringt. Dat het soms nog lastig is om aan te geven wat zij daar zelf aan kunnen veranderen, hoort bij het proces. In het traject nemen we de kinderen mee van onbewust onbekwaam, naar bewust bekwaam. Dat heeft tijd nodig en ontstaat niet van de één op de andere dag, maar met kleine stapjes kom je er ook. En ook dát is niet bij elk traject hetzelfde. De ene keer valt het kwartje nu eenmaal eerder dan de andere keer. Maar als het eenmaal gevallen is, zie je de groep veranderen.
Gezamenlijkheid
Een traject slaagt sneller wanneer op de begeleidingsmomenten de intern begeleider, gedragsspecialist en/of directeur aanwezig zijn. Het brengt meer gezamenlijkheid met zich mee. Leerkrachten voelen zich gesteund en op de momenten dat ik er als coach niet ben, kunnen degenen die bij de gesprekken aanwezig zijn doorpakken. Het helpt ook dat er iemand is die met een helikopterview het proces kan overzien. De leerkrachten zitten er middenin, werken met de groep. Dan is het vaak moeilijker om te zien wat er precies gebeurt. Dit geldt ook voor groepen waarbij er meerdere leerkrachten voor de groep staan.
Afstemming
Bij trajecten waarbij er tussendoor regelmatig een terugkoppeling is, waarbij er contact blijft tussen mij en de leerkrachten of IB-er, is er sneller een verandering te merken. Het tijdig bijsturen van het proces is essentieel. Maar soms ook het bewust even op de rem trappen, niet te snel willen gaan of ongeduldig worden. Verandering van gedrag heeft tijd nodig. Wanneer een groep alles buiten zichzelf legt, heb je meer stappen te maken dan een groep die meteen inziet dat zíj degenen zijn die iets moeten veranderen. En soms gaat het om een combinatie van verandering bij de leerkracht én bij de groep. Dan duurt het wat langer voordat de positieve ontwikkeling op gang komt.
Mindset
Is het glas halfvol of halfleeg? Gaan we ervan uit dat het lukt? Of is dit een moeilijke groep en zal het altijd zo blijven? De mindset van zowel de leerkrachten als de kinderen is zó bepalend. Wanneer je de groep bewust kunt maken van het feit dat ze kunnen leren om het samen fijn te hebben en dat de leerkracht dit positief bekrachtigt, ontstaat er vaak al meteen een andere sfeer in de groep. Wanneer de mindset is ‘dit kunnen wij en dit gaan we samen doen’! Is er vaker en sneller een positieve ontwikkeling te zien.
Al schrijvende bedenk ik me dat er nog een aantal factoren van belang kunnen zijn, maar die hebben te maken met hoe het Klasse(n)Kracht-traject geborgd wordt. Misschien mooie input voor een ander blog.
Afgelopen donderdag werd ik verrast door een mailtje van een directeur:
Daar word ik dan zó gelukkig van. Het was een traject met pieken en dalen; het duurde even voordat de groep inzag wat ze zélf konden veranderen. Een start zonder gesprekken kinderen, omdat het ‘t begin van het schooljaar was en de leerkrachten samen met de kinderen blanco wilden beginnen. Waar ik bang voor was gebeurde: het duurde langer voordat het omslagpunt kwam. Uiteindelijk kwam het goed. Als ik dan de mail van deze directeur lees, ben ik ongelooflijk trots op deze school!
Wat zijn volgens jou de factoren om van een ingewikkelde groep een positieve en fijne groep te maken?
