De meivakantie is geweest, de laatste periode is gestart. Afhankelijk van waar je werkt zijn het nog 6, 7 of 8 weken. Ik hoor het overal om me heen:
“Het einde komt in zicht!”
Kinderen zeggen het. Leerkrachten zeggen het. Ouders zeggen het. Maar wist je dat er op sommige plekken na de meivakantie nog ruim een kwart schooljaar te gaan was? Het midden had nog 11 weken!
En tóch… zitten we met z’n allen al een beetje in standje afscheid.
Welkom in de adjourningfase, ook wel bekend als de Bronzen weken. De periode waarin het groepsproces langzaam uit elkaar valt en afscheid nemen steeds meer voelbaar wordt.
Storm of afscheid?
De verwarring is logisch. In deze fase lijkt het soms alsof je groep terugvalt in onrust of ‘storming’. Maar dat is het niet. Het is afscheid. En afscheid brengt spanning met zich mee. Soms heel zichtbaar: kinderen worden drukker, vergeten de afspraken die jullie samen gemaakt hebben, lijken opnieuw de grens op te zoeken. En soms speelt er meer onderhuids: onzekerheid, prikkelbaarheid, kleine ruzietjes. Of, zoals een we zeggen: “klitten of vitten”.
Laatst was ik in een groep 8 waar dit perfect zichtbaar werd. Ze hadden de doorstroomtoets gehad, wisten precies: dit is de eindfase. Maar tegelijk moesten ze kennismaken met een nieuwe juf – voor twee dagen in de week. Groepsdynamisch best een lastige puzzel: met je hoofd al half in het afscheid, maar nog verbinden aan iemand nieuws? Dat brengt spanning met zich mee.
Wat helpt in deze fase?
Allereerst: rust en regelmaat blijven bieden.
Hoe verleidelijk het ook is om het programma los te laten en ‘al wat losser te worden’: kinderen hebben juist nu houvast nodig. Je hoeft niet álles normaal te doen – maar laat de dagen die dat wel kunnen zijn, ook echt normaal zijn. Dus gewoon werken, structuur, voorspelbaarheid. Geen gekkigheid. De meeste kinderen vinden ‘normaal’ ook heerlijk. Vraag het maar eens aan ze.
Daarnaast: bewustzijn creëren over wat er speelt. Benoem het. Maak bespreekbaar wat kinderen bezighoudt. En gebruik werkvormen die helpen om onderliggende spanning bovenwater te krijgen. Zoals met deze activiteit:
Rood en groen
Laat kinderen inventariseren:
- Op een groen vel: wat zijn hun wensen, waar kijken ze naar uit, wat vinden ze leuk aan de komende periode? Welke mooie momenten gaan er nog komen?
- Op een rood vel: wat vinden ze spannend, wat zien ze tegenop, wat vinden ze moeilijk aan het de komende periode? Het afscheid?
Laat ze daarna in tweetallen of kleine groepjes bedenken:
- Welke rode dingen ‘hebben we te verduren’? En daarmee bedoel ik: er zijn soms bepaalde dingen die gewoon moeten. Een toets? Die ingewikkelde begrijpend leesles? Niet alles is altijd leuk. Helaas, maar da’s wel de realiteit.
- Welke zouden we kunnen ‘omkleuren’ naar oranje of zelfs groen? En wat is er dan anders? Wat is daar voor nodig?
Koppel het klassikaal terug.
Je helpt ze zo om grip te krijgen op wat er onder water leeft. En haalt de spanning vaak al deels weg.
Maar besteed ook echt aandacht aan deze fase. Ook al merk je aan jezelf dat het echt richting de laatste loodjes gaat. En ….. misschien heb je zelf ook gewoon last van deze fase. Ook voor jou betekent het een fase van afscheid van ‘jouw’ kinderen.
5 korte, makkelijke activiteiten voor de Bronzen weken
1. De terugblikkring
Laat kinderen terugblikken op het schooljaar: wat hebben ze geleerd, waar zijn ze trots op, wat was een fijn moment? Dit kan mondeling of via post-its op een tijdlijn.
2. Groepsfoto 2.0
Maak een gekke groepsfoto voor in het afscheidscadeau. Laat de kinderen zelf de setting bedenken: eigenaarschap = plezier!
3. Doorfluister compliment
Iedereen zit in een kring. Eén voor één fluistert een kind iets aardigs in het oor van degene naast hem/haar. Het mag kort, klein, maar het moet gemeend zijn.
4. Oefen de overstap
Laat kinderen alvast een kijkje nemen in het nieuwe lokaal, bij de nieuwe juf of meester. Niet in de laatste week, maar juist nu. Alleen even zwaaien of hallo zeggen kan al veel doen.
5. Afscheid met een missie
Laat kinderen in kleine groepjes een ‘afscheidsmissie’ bedenken. Hoe willen we dit jaar afsluiten? Is er nog een afspraak die we belangrijk vinden. Of is er iets dat ze deze laatste periode willen bijdragen aan de groep. Denk aan ‘iemand helpen die nieuw is’, ‘de wc’s netjes houden’, ‘elke dag iemand een compliment geven’. Laat het iets zijn wat bijdraagt aan samen fijn afsluiten.
Tot het einde de moeite waard
De laatste weken van het schooljaar vragen iets anders van ons.
Niet loslaten, maar juist nog even vasthouden. Niet té vroeg vooruit, maar nog even in het nu blijven. Want juist in deze weken kun je de kinderen meegeven:
Je mag met een goed gevoel afsluiten.
Dat doen we sámen.
