De fase van adjourning is nu echt aangebroken. Zo even wat zinnen en woorden die ik laatste weken veel hoor:
‘Het lijkt soms wel of we terug bij af zijn…zucht.’
‘Dan denk ik, jongens, we zitten aan het eind van het schooljaar, dat wéten jullie nu toch wel?’
‘Ik weet ook niet waar het aan ligt. De cito’s? De warmte? Avondvierdaagse? Teveel leuke dingen?’
‘Ik heb zelf de pijp ook aardig leeg. Dus soms denk ik ook: laat maar even.’
‘Ze zeggen zelf dat ze eigenlijk gewoon willen rekenen en lessen willen hebben. Dat snap ik niet. Dit is toch ook altijd de periode om leuke dingen te gaan doen? De druk is er af. Maar als ik leuke dingen doe, worden ze stik onrustig.’
Adjourning – Mourning
Wat zijn nou eigenlijk de kenmerken van die Adjourningsfase of ook wel Mourning genoemd.
- Kinderen kunnen gaan mopperen, want dat lijkt het afscheid minder zwaar te maken.
- Kinderen kunnen zich terugtrekken; een soort van losweken van de groep.
- Of juist elkaar meer dan ooit op gaan zoeken.
- De eerder gemaakte afspraken worden minder serieus genomen, want als we als toch niet samen verder gaan met deze juf of meester zijn de afspraken ook niet meer zo belangrijk.
- Sommige kinderen worden onrustiger.
- Er wordt meer ruzie gemaakt in de groep, want met ruzie is afscheid nemen makkelijker.
Toch hoef je deze periode niet watertrappelend door te komen. Ik geef je een reddingsboei:
Besteed aandacht aan het afgelopen jaar
Het is dus goed om extra aandacht te schenken aan deze fase in jouw groep. Bijvoorbeeld door samen met de groep terug te kijken. Wanneer je aan het begin van het jaar een groepsmissie hebt gemaakt, is dit een mooi moment om hier op te evalueren. Hopelijk heb je ‘m door het jaar heen regelmatig terug laten komen maar dit is hét moment om te checken of jullie het gezamenlijke doel gehaald hebben. Je kunt ook samen terug te kijken naar mooie momenten en misschien ook wel verdrietige momenten. Alles mag er zijn! Want jullie hebben vanalles meegemaakt zo door het jaar heen. Door er aandacht aan te besteden kun je ook dit proces actief begeleiden.
Maar ook:
Blijf in deze fase ook aandacht besteden aan de normen die jullie samen neergezet hebben. Ook al staan er veel leuke en/of andere dingen op het programma, de afspraken die jullie gemaakt hebben om een fijne groep te zijn gelden ook in deze laatste weken van het schooljaar. Blijf daar dus ook vooral aandacht aan besteden.
Daarnaast staan sfeer en veiligheid voorop. Kijk en luister daarbij vooral wat de groep aangeeft. Wanneer kinderen aangeven ‘gewoon lessen te willen hebben’, houd dan vooral de vaste structuur aan. Het geeft ze houvast en voorkomt gedoe en onrust. En wanneer je merkt dat er toch veel gedoe ontstaat, omdat dat de manier is waarop jouw groep het afscheid makkelijker wil maken, blijf dan vooral ook positief en complimenten geven om een negatieve sfeer te voorkomen.
En ook al moet bij jou de energie en motivatie uit je tenen gehaald worden, blijf kinderen enthousiasmeren en motiveren tot de laatste dag. Zo maak je er samen een fijn einde van het schooljaar van.
Een aantal ideeën om met je groep in deze laatste weken aan de slag te gaan:
Afscheidsvergadering
In Goed van Start (Pennings et al., 2018) kwam ik een mooie vorm tegen om hier een activiteit van te maken. Het wordt ‘De Afscheidsvergadering’ genoemd en gaat als volgt:
- Pak het groepsdoel erbij dat je samen aan het begin van het schooljaar gemaakt hebt. Blik samen met de groep terug naar dat moment. Kunnen ze het zich nog herinneren? Welke andere herinneringen heb je?
- Geef de leerlingen DenkTijd.
- TweeGesprek Op Tijd: De kinderen vertellen om de beurt aan elkaar welke herinnering zij daaraan hebben.
- Een uitwisseling in viertallen (TweeVergelijk): elk tweetal vergelijkt de gedachten met een ander tweetal.
- De goede momenten worden gedeeld in de groep.
- En maak er dan samen iets beeldends van: tekeningen, een muurkrant, een digitale krant, videoboodschappen waar de herinneringen in terugkomen. Zo blijft het schooljaar voor eeuwig vastgelegd.
Jongere kinderen
Voor de jongere kinderen (groep 1-2) is het een idee om het ‘kleiner’ te maken. Nodig bijvoorbeeld de volgende leerkracht uit of iemand anders (directeur, IB-er: die vinden dat stiekem hartstikke leuk weet ik uit eigen ervaring) en laat de kinderen hun bijzonderheden van het afgelopen jaar vertellen. Deze activiteit zou je ook kunnen starten met een korte uitwisseling in tweetallen (Schoudermaatje).
Trotsmuur
Laat kinderen op een A4 tekenen, plakken, schrijven waar zij het afgelopen jaar het meest trots op zijn geweest. Hang deze A4-tjes tegen elkaar aan op een prikbord en jullie hebben een ‘trotsmuur’ van het afgelopen schooljaar.
Een doorkijkje in het schooljaar met Vensterruiten
Elk kind krijgt een A4 met daarop 6 vakken getekend. De leerkracht stelt een vraag (of je typt de vragen er van tevoren al in) en elke kind tekent of schrijft in steekwoorden het persoonlijke antwoord op de vraag.
Voorbeelden van vragen:
- Wat vond je het leukst?
- Bedenk drie woorden die goed bij dit schooljaar passen.
- Dit jaar baalde ik van….
- Dit had ik liever anders gedaan het afgelopen jaar…
- Als je de klas een naam van een dier zou moeten geven, welk dier is dat dan?
- Waar zijn we als groep dit jaar echt beter in geworden?
- De juf of meester moet volgend jaar dit zeker over mij weten…..
- Mijn wens voor volgend jaar in onze klas is…..
In de Zilveren weken (Bijleveld, 2021) staan nog meer voorbeeldvragen. 😉
Tijdlijn: het verhaal van ons schooljaar
De kinderen tekenen op een blad (A3) een lijn. De leerkracht geeft ze herkenningspunten als: start schooljaar – herfst – Sint – Kerst – Carnaval etc. tot einde schooljaar (of in ieder geval punten die voor kinderen herkenbaar zijn). De leerkracht gaat met de groep in gesprek over het schooljaar. Op bepaalde momenten krijgen kinderen even de tijd om een tekening of woorden bij hun tijdlijn te plaatsen.
Klaag-/jubelmuur
Elk kind krijgt 4 post-its. En beantwoord per post-it de volgende vragen:
- Wat vond je het leukst?
- Waar heb je het meest van geleerd?
- Wat moet volgend schooljaar zeker blijven?
- Wat mag volgend schooljaar zeker weg?
Laat de post-its van vraag 1 bij elkaar plakken op een bord, van vraag 2 etc. En besteed in delen aandacht aan de antwoorden. Bijvoorbeeld elke dag een aantal antwoorden.
(Bron: Bijleveld, 2021)
Terugblik
Laat de kinderen een tekening maken of opschrijven welke activiteit of les van het afgelopen schooljaar ze graag nog een keer over willen doen. Stop deze briefjes in een pot en trek dagelijks of een aantal keer per week (even afhankelijk van wat er op de briefjes staat ;-)) een briefje om die activiteit nog eens te doen
Ik ben benieuwd naar welke herinneringen er in jouw groep naar boven komen. Ben vooral nieuwsgierig naar de herinneringen waarvan jij dacht: Oh jaaaa!
Of: Dat ze dát onthouden hebben, ik was het zelf alweer vergeten!
Laat je het me weten?
Geniet vooral de laatste weken van jouw groep! En als je toch nog een reddingsboei nodig hebt, neem dan even contact met me op ;-).
