Ken je dat gevoel van zo’n week dat je denkt: ‘poeh poeh…dit zal me een weekje worden’. En als je dan terugkijkt dat het reuze meevalt? Dat het alleen maar energie opgeleverd heeft in plaats van gekost? Zo’n week had ik afgelopen week. Soms heb ik de neiging om te lang stil te staan bij de ‘vraagstukken’ die ik op moet lossen. Tenminste, zo voelt het soms als ik een leerkracht met een ‘moeilijke groep’ begeleid. Ze hebben niet voor niks mijn hulp en kennis ingeroepen. Er moet iets gebeuren, veranderen. En ze hebben het vertrouwen dat ik dat klusje wel even ga klaren. Oké, ik geef toe dat, hoe heet het vuur ook is, ik er altijd positief in sta. Soms merk ik ook; hoe heter het vuur, hoe gaver ik het vind. Aijjj! Denken in oplossingen in plaats van problemen, da’s toch wel hoe ik het aanvlieg. En… sámen! Ik kan het niet alleen. Heb de leerkracht, en liefst de intern begeleider of iemand anders die op de momenten dat ik er niet ben, kei hard nodig. Heb namelijk dat toverstafje waarmee ik in één klap de groep verander nog niet gevonden.
En… dat wíl ik ook niet! Het proces van verandering is reuze interessant. En dat maakt ook dat elke casus weer anders is. En dus mijn werk zo boeiend en interessant! En dus hoort ‘poeh, poeh’ er af en toe gewoon bij. En heb ik geleerd dat dit het teken is dat ik zeker niet op de automatische piloot sta.
Dus… afgelopen week had ik even een ‘poeh poeh-moment’. Een groep waar ik al best een tijdje bij betrokken ben. Het is best lastig om op twee fronten tegelijk te werken, maar hoé gaaf is het als je merkt dat ‘de twee partijen’ gaan samensmelten! Ze eigenlijk sámen de modus gevonden hebben hoe het wél werkt.
Leerkracht – groep
Herken je dit? Een leerkracht die de lat hoog legt, moeilijk los kan laten heeft een groep waarbij de impulscontrole ver te zoeken is. Gevolg: de leerkracht wil vooruit, maar komt niet verder. Instructies lijken een eeuwigheid te duren, worden veel te vaak onderbroken. De groep wil reageren op momenten dat het hén uitkomt. Dus tijdens de instructies doen ze, onbewust, alles wat de leerkracht in de weg zit. Andersom gezien: de leerkracht zit hén in de weg. Want, zij willen reageren! Maar krijgen er de ruimte niet voor.
Vind je dit ook ‘poeh-poeh’?
Impulscontrole
In de psychologie zijn er verschillende vormen van impulscontrole. Zo is er het vermogen om te kunnen wachten; door nú een impuls te onderdrukken, kun je straks iets bereiken. Toegeven aan een impuls voelt vaak goed, maar is vaak maar van korte duur. Het heeft ook niet alleen betrekking op het onderdrukken van drang om iets te doen en te zeggen. Het heeft ook te maken met het onderbreken van bepaald gedrag. In de groep zag ik duidelijk dat kinderen het liefst aan het werk waren. Een instructie vroeg ‘het aan het werk gaan’ te onderdrukken. En dan is er nog het je ‘niet laten afleiden’; je moet zowel je aandacht richten op…. als je niet laten afleiden door storende factoren (Smidts & Huizinga, 2013).
Wat er in deze groep ook speelde, is dat de kinderen te pas en te onpas vragen te stellen. Wat helpend kan zijn is dat kinderen weten wat er van ze verlangd wordt. Dus: wanneer mag ik de leerkracht storen? Wat hierbij kan helpen is:
– Gebruik een verkeerslicht met de kleuren rood-oranje-groen. Bij groen mogen kinderen vragen stellen aan de leerkracht. Bij oranje mogen ze geen vragen aan de leerkracht stellen, maar wel aan elkaar. Bij rood moet het stil zijn. En… sjoemel daar niet mee. Wees duidelijk in wat je verwacht!
– Maak duidelijk wat kinderen moeten doen als ze vastlopen.
– Geef kinderen een kaartje of blokje waarmee ze aan kunnen geven dat ze hulp nodig hebben (rood-groen).
(Smidts & Huizinga, 2013)
Toverstafje
Maar, wat in deze groep écht werkte was het inzicht bij de leerkracht de lat iets lager te leggen. En daarnaast meer tegemoet te komen aan de groep: ze waren van het doén, niet van het luisteren. Dus hebben we gewerkt aan afwisselende werkvormen tijdens de instructies. En vooral: visuele instructies! Niet alleen praten, maar ook dóen! En verder zijn we aan de slag gegaan met de impulscontrole van de groep. De afspraak ‘Ik blijf bij mezelf’ deed wonderen. Kinderen reageerden minder op elkaar. Dit is ook gericht geoefend; energizers waarbij een beroep werd gedaan op de impulscontrole.
Mijn ‘poeh-poeh’ kwam afgelopen week ineens in een heel ander daglicht te staan! Wat was het gaaf om te zien én te horen dat door inzichten van de leerkracht én het inzetten op impulscontrole van de groep er ineens een heel andere groep en een heel andere leerkracht te zien waren. De groep was betrokken bij de instructies en de leerkracht stond weer vol vertrouwen én met plezier voor de groep!
Zou ik dan toch ergens een (onbewust) toverstafje hebben? Wil je mijn toverstafje ook gebruiken? Neem dan contact met me op!
