‘Hoe kan het dat de groep vóór de zomervakantie zo’n enorme ontwikkeling gemaakt heeft en het echt een fijne groep was en ze nu weer helemaal terugvallen in hun oude patroon?’
Vorig schooljaar ben ik na de meivakantie gestart met een traject waarbij de leerkrachten veel onrust in de groep ervaarden. Ze vonden het niet veilig in de groepen 6 en 7. Vooral in groep 7 gebeurde er veel waar ze maar weinig grip op hadden. Vanuit PBS waren er regels opgesteld, maar daar leek de groep zich niet aan te houden. Ze kregen mondjesmaat signalen van kinderen dat ze zich niet veilig voelden, maar de groepsdruk hierbij was ook enorm.

De kinderen

Uit de gesprekken met groepjes kinderen kwam heel wat anders naar boven. Want waar hadden ze zoal last van?

  • Kinderen die plagen
  • Onnodige ruzies
  • Kinderen die zich met elkaar bemoeien
  • Kinderen die door de juf heen praten
  • Kinderen die schelden, pesten, gemeen zijn
  • Kinderen die achter de rug van de juf om iets doen dat niet mag
  • Dat kinderen het niet begrijpen als je iets niet wilt
  • Geslagen worden voor de grap
  • Iedere keer de schuld krijgen wanneer een ander iets doet

En het antwoord op de vraag wat de leerkrachten anders zouden moeten doen was:

  • De juffen moeten beter opletten
  • Met de groep praten over wat er in de klas gebeurt
  • Meer beloningen uitdelen
  • Strenger straffen

    De leerkrachten

    De leerkrachten gingen aan de slag met Klasse(n)Pad. Maakten een groepsmissie, regels en afspraken en na de thema’s Welkom en Regie voeren startten ze voor de zomervakantie nog met het thema ‘Overal op reageren’. Vlak voor de zomervakantie concludeerden ze dat de sfeer écht verbeterd was. Er was meer een groepsgevoel, kinderen zorgen voor elkaar, hielpen elkaar daar waar nodig. Er was een positieve sfeer en het was veiliger. De directeur gaf aan dat zij het zelfs in de gangen en buiten op het plein kon merken!

    Dat was vorig schooljaar.

    Begin september was ik weer in de groep. Er waren twee kinderen verhuisd en de groep was inmiddels groep 8 met een nieuwe leerkracht. Het Klasse(n)Pad was in groep 7 gebleven, want de leerkrachten konden niet meer zonder. 😉 De nieuwe leerkracht werd in de werkwijze van Klasse(n)Kracht meegenomen en was nog bezig een missie en afspraken te formuleren met de groep. Tijdens mijn observatie zag ik dat er rust in de groep was. Er hing een fijne sfeer. Kinderen vonden het fijn om weer op school te zijn. Ze zaten in week twee.

    Na de herfstvakantie

    Op verzoek van de leerkrachten, vonden ze het fijner dat ik na de herfstvakantie weer zou komen. Ze konden zelf vooruit met de eerste thema’s en vonden het waardevoller als ik tijdens de stormingsfase zou komen om met ze mee te denken welke thema’s speelden in de groepen. Prima idee. Wanneer ze eerder vastliepen met de groepen, zouden ze contact met me opnemen. Dus was ik er na de herfstvakantie weer en …. maakte me zorgen om groep 8. Ze leken in hun oude patroon te vallen; in de kring zag ik de lijntjes lopen; elkaar stiekem een trap geven, uitdagen. Het voelde niet echt veilig. Ik zag een totaal andere groep dan vóór de zomervakantie. Er was nog geen groepsmissie, afspraken waren er wel, maar niet zichtbaar. We maakten samen een plan, de andere leerkrachten konden ondersteunen en spraken af dat ik in december weer zou komen. Door drukte op de school werd de afspraak verschoven naar afgelopen week…

    Evaluatie

    De avond voordat ik weer naar de school ging, ontving ik een mail van de IB-er. Of ik de volgende dag tijd had om ook even te sparren over eventuele verlenging van het traject voor groep 8…
    Aij… ik had het al ergens aan voelen komen.
    Wat ik dan interessant vind, is om samen met de leerkrachten en IB te kijken waar het ‘mis’ is gegaan. En we kwamen tot een aantal factoren:

    • De groepssamenstelling is veranderd; ieder moest weer opnieuw zijn of haar plaats in de groep zien te vinden.
    • Er is een nieuwe leerkracht in de groep gekomen, met een andere aanpak.
    • De werkwijze is veranderd; de groep heeft geen gezamenlijk doel meer waar ze aan werken door het ontbreken van de missie.
    • Er wordt onvoldoende tegemoetgekomen aan de behoeften die de groep heeft.
    • Er is onvoldoende tijd geweest om de nieuw geleerde vaardigheden zich eigen te maken.

    Die laatste leg ik even uit:
    De groep gaf vorig schooljaar in de gesprekken aan dat ze graag met de leerkracht wilden praten over wat er speelt in de groep, de leerkrachten moeten opletten en ze willen beloond worden op gewenst gedrag en het doel wat ze gezamenlijk hebben. In deze behoeften wordt nu niet voorzien.

    Groepsbehoeften

    Hoe zit dat met behoeften van een groep?

    Volgens Deci en Ryan (1985) zijn mensen pas gemotiveerd om te leren als er aan drie psychologische basisbehoeften voldaan wordt:

    P

    Behoefte aan relatie

    ‘Anderen waarderen mij en willen met mij omgaan’

    s

    Behoefte aan autonomie

    ‘Ik kan het zelf, hoewel  niet altijd alleen’.

    ,

    Behoefte aan competentie

    ‘Ik heb geloof en plezier in mijn eigen kunnen.’

    Daarnaast gaf de groep aan dat ze beloningen wilden voor goed gedrag. Ze wilden eigenlijk beloond worden tijdens het aanleren van nieuw gedrag.

    Principes van bekrachtiging

    Het gaat dan eigenlijk om leren op basis van drie, op het eerste gezicht eenvoudige, principes van bekrachtiging:

    Gedrag dat je beloont, neemt toe

    Gedrag dat je negeert, neemt af

    Gedrag dat je bestraft, wordt onderdrukt

    Bandura (1977) geeft in de sociaal-cognitieve leertheorie aan dat mensen ‘cognitieve wezens’ zijn. Hierdoor kunnen zij korte termijnbeloningen vervangen door lange termijnbeloningen. Dit betekent dat lange termijnbeloningen het gedrag kunnen sturen.

    Bron: Gedrag is een vak (Machielsen & van der Sar, 2016).

    Na een en ander uitgepuzzeld te hebben kwamen we tot de conclusie dat we een herstart met de leerkracht en de groep gaan maken. De IB-er gaat opnieuw de gesprekken met groepjes kinderen voeren en we starten daarna met de eerste twee thema’s van het Klasse(n)Pad. Dit in een verlengd traject, want de conclusie van de leerkracht zelf was, dat het toch wel fijn is wanneer een externe het proces volgt, ook om de aanpak te ‘leren’ en vol te houden, met je meedenkt en je scherp houdt. Want door de waan van de dag, het programma en alles wat erbij komt kijken is best een klus. Ook voor een zeer ervaren leerkracht!

    Je bent er bijna!

    Waar mag ik het e-book naartoe sturen?

    Privacyverklaring

    Check de mail om het e-book te downloaden!

    Je bent er bijna!

    Waar mag ik het e-book naartoe sturen?

    Privacyverklaring

    Check de mail om het e-book te downloaden!

    Je bent er bijna!

    Waar mag ik het e-book naartoe sturen?

    Privacyverklaring

    Check de mail om het e-book te downloaden!

    Op zoek naar snelle groepsvormers?

    Download dan het gratis e-book met 15 snelle groepsvormers voor buiten én binnen.

    Privacyverklaring

    Check de mail om het e-book te downloaden!

    Wil je 15 Snelle Groepsvormers?

    Wil je 15 Snelle Groepsvormers?

    In dit praktische e-book heb ik 15 snelle Groepsvormers voor je verzameld die je binnen én buiten kunt doen. Voor jouw groep én voor jouw team.

    Nieuwsgierig?

    Vul het formulier in en ontvang het e-book in jouw mailbox.

    Check de mail om het e-book te downloaden!