De eerste weken van het schooljaar zijn in volle gang. In sommige groepen stormt het al behoorlijk. Maar er zijn ook groepen waarvan leerkrachten zeggen:
’Eigenlijk loopt het al best lekker!’ In de meeste groepen waar ik afgelopen weken geweest ben hangen er al passende missies en afspraken. Of zijn er mee bezig; ze zijn er al wel, maar hangen nog niet zichtbaar in de klas. Gisteren was ik op een school waar ik een teamtraject Klasse(n)Kracht heb. We startten met een terugblik op de afgelopen weken en de ‘check’ op wat er al aanwezig was in de groepen aan missies en bouwstenen of afspraken.
Struikelen over de missie
Twee leerkrachten, ze hebben samen groep 7, gaven aan:
‘We vinden het best lastig om een goede missie en afspraken te maken. Er komt echt héél veel uit de groep. Ze kunnen écht goed aangeven wat ze belangrijk vinden en wat ze willen. Maar wij lijken te struikelen over de missie. Kun je ons straks even helpen en met ons meedenken?’
Ik werd getriggerd door het woord ‘struikelen’ en was meteen nieuwsgierig. In het gesprek kwam naar voren dat de kinderen eigenlijk maar één woord erin willen hebben: Respect. De leerkrachten gaven aan:
‘Maar Nicole, respect is toch een heel groot woord?! Daar kun je alles onder laten vallen. Is dat dan wel een goede missie? En welke afspraken maak je dan daarbij? We komen er niet uit en blijven maar struikelen over het woord respect.’
Missie of afspraken?
Ik stelde de vraag wat volgens hen dan wél een goede missie zou zijn:
‘Ja, zoiets als: In groep 7 is het fijn omdat we met z’n allen zijn!’
‘Oké… wat is respect dan volgens jullie? Wat zie je als er respect is in een klas?’
‘……..Dat kinderen op een fijne manier met elkaar omgaan. Dat ze naar elkaar en naar ons luisteren. In de zin van oog en oor hebben voor elkaar.’
‘Ja en dat iedereen gezien wordt, dat we het fijn samen hebben en er hard gewerkt kan worden. Maar ook spelen zonder gedoetjes. En dat is ook wat de kinderen noemden, maar het ging vooral om respect. Dát moest erin!
Ik stelde de vraag: ‘Wat jullie noemen. Is heeft dat dan niet met respect te maken?’
‘Ja! Eigenlijk wel! Dat ís respect! Maar wat doen we dan met al die andere dingen die ze noemden?’
‘Dat zijn de bouwstenen of de afspraken die je maakt. Die heb je nodig om de missie te volbrengen. Want: luisteren naar elkaar, fijn samen spelen en daarbij aardig zijn voor elkaar, elkaar zien, rekening houden met elkaar. Dat heb je nodig om een respectvolle groep te zijn.’
Respect als missie
‘Dan gaan we toch voor respect. Want de groep was het unaniem eens dat het dát moest zijn.’
Ik vroeg de leerkrachten of ze ook doorgevraagd hadden op het belang van juist deze missie. Waardoor vindt de groep dat het écht alleen maar respect moet zijn? De leerkrachten hadden dit met de groep besproken. Wat de groep vorig jaar mistte, was dat de leerkrachten te weinig naar hen luisteren. Het moest altijd volgens hun regels en wat zij dachten en vonden. De kinderen voelden zich eigenlijk niet gehoord en gezien. En dat vertaalden ze naar ‘respect hebben voor elkaar’. Respect betekent dus voor de groep: ‘Zie ons, hoor ons en laat ons ook meedenken. Dan kunnen we samen een fijne groep zijn’. Maar doordat ze zichzelf maar bleven afvragen of het dan wel een goede missie zou zijn, waren ze nog niet verder gekomen.
Na dit gesprek konden ze verder: De missie is nu duidelijk. En met de bouwstenen komt het ook goed. Volgende week fijn met de volgende stappen aan de slag. En dat is ook nodig, want de stormingsfase staat voor de deur. Dan is het handig om al naar de bouwstenen/afspraken te kunnen verwijzen om regie te kunnen voeren op de stormingsfase: regie voeren op de afspraken.
Wil je weten hoe je dat doet? Lees dan even mijn blog https://nicolemegens.nl/speelruimte/
Tips voor een passende missie
Laat de groep meedenken en meebeslissen.
Betrek de kinderen actief bij het opstellen van de missie en afspraken. Laat ze aangeven wat zij belangrijk vinden. Als ze zich gehoord en gezien voelen, zullen ze sneller achter de missie staan en zich ook houden aan de afspraken. Het vergroot hun verantwoordelijkheid binnen de groep en zorgt ervoor dat ze echt met z’n allen aan hetzelfde doel werken.
Maak het concreet
Woorden zoals “respect” kunnen heel groot en abstract voelen. Vraag door en ontdek wat de kinderen hiermee bedoelen. Wat zie je in de klas als er respect is? Wat doen kinderen dan? Door concreet gedrag te benoemen, zoals “naar elkaar luisteren” en “aardig zijn voor elkaar”, wordt het voor iedereen duidelijk wat er van hen verwacht wordt. Zo maak je iets abstracts tastbaar en uitvoerbaar.
Missie en afspraken gaan hand in hand
Je missie is het grotere plaatje, zoals “In groep 7 is het fijn omdat we met z’n allen zijn”. De bouwstenen of afspraken helpen om dat doel te bereiken. Denk aan “luisteren naar elkaar”, “rekening houden met elkaar”, en “fijn samen spelen”. Door dit onderscheid te maken, kun je tijdens lastige momenten – zoals de stormingsfase – terugvallen op de afspraken en daarmee de regie in handen houden.
