Eigenlijk heeft iedereen dat af en toe nodig — even geen nieuwe prikkels, geen to-do-lijst, maar simpelweg ruimte om even terug te kijken op wat de week (of periode) je gebracht heeft. De afgelopen weken heb ik heel wat zien stormen in groepen.
En gister en eergister was er het cadeautje voor een team; de training Verschillen Verbinden. Ik zag hoe mensen elkaar echt gingen begrijpen. En hoe de kracht van verschillen letterlijk zichtbaar werd in de bouwwerken van LEGO® SERIOUS PLAY® die ontstonden. En dat geeft mij dan energie. Herken je dat in jouw klas?
Van storm naar stilte
In de scholen zie ik hetzelfde gebeuren. De eerste weken van het schooljaar ontstaat er vaak een storm: nieuwe leerkrachten, nieuwe groepen, nieuwe routines, verwachtingen, afspraken. Er waait van alles door de klas — energie, onrust, enthousiasme, spanning.
En ergens in oktober… komt dan dat moment waarop je hoopt dat de storm gaat liggen en het even stil wordt. De meeste groepen zijn door het hoogtepunt van de stormingsfase heen, de eerste grenzen zijn verkend, rollen zijn verdeeld. Het is alsof iedereen weer wat meer kan ademhalen.
In die stilte gebeurt iets bijzonders. Er ontstaat ruimte om echt te zien wat er leeft in je groep. Om niet alleen te reageren op gedrag, maar te luisteren naar wat eronder ligt. Om eens écht te kijken naar het kind dat de eerste weken misschien wat scherp uit de hoek kwam, maar nu stilletjes aansluiting zoekt. En die, in jouw ogen, druktemaker, die zijn rol in de groep heeft gevonden. Waarvoor de ‘zo doen we het hier’ duidelijk is en er rust ontstaat om echt met elkaar aan het werk te gaan.
Rust is niet nietsdoen
Toen ik afgelopen week in de auto zat, hoorde ik in het nieuws dat we steeds minder (en dus te weinig) tijd besteden aan ‘lege tijd’.
Tijd om even te lummelen, gewoon even niks doen. We doen het niet meer. En eerlijk is eerlijk… ik ben er zelf ook heel slecht in. Toen ik nog voor de klas stond, kon ik dat beter en vond dat soort momenten met de groep altijd heerlijk. Ergens een moment in de week om samen even ‘tot rust’ te komen. Even samen ‘te lummelen’. Ik sprak dan met de groep af dat ze een kwartiertje iets voor zichzelf mochten doen. Maar… het moest wel rustig zijn. Dus het kon tekenen zijn, een boek lezen of gewoon even rustig kletsen met je buur. Of… gewoon even met je hoofd op tafel en even niksen. Ik zette dan een rustig muziekje op. Een heerlijk moment. Op vrijdag zette ik dan een kopje thee erbij en het ‘rustfeest’ was compleet.
En ik? Ik observeerde met een kop thee in mijn hand wat ik zag gebeuren én genoot van de kinderen in mijn klas. Soms denken we dat rust betekent dat er niks gebeurt. Maar in de stilte na de storm vindt juist groei plaats.
Je kunt het zien als de grond die is omgewoeld, en opnieuw wortel kan schieten. Zo is het ook in de klas. Wanneer de hectiek even afneemt, kun je samen bouwen aan vertrouwen. Routines worden vanzelfsprekender, kinderen weten wat er van hen verwacht wordt. En jij als leerkracht kunt weer voelen: het loopt.
Rust is ook de tijd waarin je reflecteert. Waarin je terugkijkt op wat er werkte — en wat niet. Waarin je beseft dat het niet erg is als nog niet alles perfect is. Want een groep vormt zich in lagen, net als een boom die elk jaar een nieuwe ring groeit.
Even stilstaan bij jezelf
Misschien is deze herfstvakantie een mooi moment om zelf ook even stil te staan. Niet om weer nieuwe plannen te maken, maar om jezelf één simpele vraag te stellen:
“Wat heeft mij de afgelopen weken energie gegeven, en wat heeft me uitgeput?”
Durf eerlijk te kijken. Misschien ontdek je dat de momenten waarop het écht stroomde, die waren waarop je in verbinding was — met je groep, met je collega’s, of gewoon met jezelf. En als je merkt dat je hoofd nog vol is van alles wat ‘moet’, adem dan even uit. Of maak een heerlijke wandeling in de herfstlucht. Het is goed. Je hoeft nu niets te fixen.
De kracht van een pauze
In mijn trainingen zie ik steeds weer hoe waardevol het is om ruimte te maken voor reflectie. Wanneer we even stoppen met rennen, kunnen we weer zien — elkaar, onszelf, en wat echt belangrijk is. Of dat nu tijdens een LEGO-bouwwerk is waarin een team zichzelf herkent, of in de klas wanneer een kind eindelijk durft te zeggen wat het moeilijk vindt.
De stilte na de storm is geen einde, maar een overgang. Een moment om terug te blikken, dingen los te laten. Bomen laten blaadjes vallen om weer opnieuw in bloei te kunnen komen. Net als de natuur hebben ook wij momenten nodig om even stil te vallen, zodat er weer ruimte komt om te groeien. Dat kun jij in jouw klas ook doen; en dan is er ineens weer ruimte… voor rust, groei en plezier.
Dus voor iedereen die nu of over een week gaat genieten van een welverdiende herfstvakantie: Laat het even stil worden. Laat los wat ruiste, en luister naar wat er overblijft. Want juist in die stilte groeit de verbinding — en ontstaat er ruimte voor nieuwe ideeën, frisse energie en groei. Voor jou, én voor je klas.
Vijf manieren om rustmomenten te creëren in jouw groep:
Start de dag met een stille start
Begin de dag niet meteen met praten of opdrachten, maar met vijf minuten stilte of zachte muziek. Laat kinderen rustig binnenkomen, hun spullen pakken en even landen.
Tip: zet een zacht muziekje op (bijv. piano of natuurgeluiden) en gebruik een zandloper om het moment zichtbaar af te sluiten.
Bouw vaste ‘lummel-momenten’ in
Plan wekelijks een kwartiertje waarin kinderen iets mogen doen wat hen ontspant: tekenen, lezen, knutselen, rustig kletsen of even met het hoofd op tafel.
Benoem het samen als “ons rustmoment” — dat geeft herkenning en veiligheid.
Gebruik ademhaling of korte mindfulness-oefeningen
Zet af en toe een kort ademhalingsmoment in. Bijvoorbeeld: “Voel je voeten op de grond, adem diep in door je neus, en langzaam uit door je mond.”
Een minuutje is vaak al genoeg om de energie in de groep te laten zakken.
Creëer een 'stille plek' in de klas
Een hoekje met een plant, kussen of rustkaartjes waar kinderen even heen kunnen als ze merken dat het te druk wordt.
Zo geef je ruimte voor zelfregulatie in plaats van correctie.
Sluit de dag af met een rustig ritueel
Eindig de dag met een kort reflectiemoment:
– Wat ging er vandaag goed?
– Waar ben je trots op?
– Wat neem je mee naar morgen?
Je kunt dit doen in stilte, met een kaarsje, of via een korte kring.
Wil je hier meer over lezen?
In mijn boek Van onrust naar rust – Hoe je van jouw klas een groep maakt geef ik je volop inspiratie, voorbeelden en praktische werkvormen om van jouw klas een hechte groep te maken. Nieuwsgierig? Klik dan even op de onderstaande button:
